نقویان در گفت‌وگو با تسنیم:
مستند ایرانی قابل رقابت با دنیاست/ روایت بهانه اقتصادی همه جنگ‌های آمریکا در «گاو خشمگین»
خبرگزاری تسنیم: مهدی نقویان کارگردان مستند «گاو خشمگین» با تأکید بر اینکه ساخت این فیلم دو سال زمان برده است، گفت: «گاو خشمگین» به بررسی تاریخی اقتصاد آمریکا می‌پردازد. ما در بررسی‌های خود فهمیدیم آمریکا با آغاز جنگ از رکودهای اقتصادی جلوگیری می‌کند.
مهدی نقویان، کارگردان مستند «گاو خشمگین» در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم درباره چگونگی ساخت این مستند گفت: «گاو خشمگین» دغدغه شخصی من و چند نفر از دوستانم بود که استارتش از دو سال پیش خورد و ما شروع به تحقیق برای این فیلم کردیم. در آن زمان اخبار جنبش 99 درصدی مردم آمریکا داغ بود. خبرهای زیاد در این مورد عاملی بود که باعث ترغیب ما برای تحقیق در مورد جنبش وال استریت شد.
وی افزود: وقتی تاریخ آمریکا را مطالعه کردیم، فهمیدیم ایجاد جنبش‌های مردمی علیه وضعیت موجود آمریکا، اتفاقی است که هر یک یا دو دهه روی می‌دهد اما به‌دلیل اینکه قدرت رسانه‌ای در دست دولت آمریکا است پس از مدتی این اتفاقات فراموش می‌شود. 70 سال پیش روزی به‌نام «پنج‌شنبه سیاه» در آمریکا نام گرفت اما در مورد این اتفاقات خبرهای زیادی در دسترس مردم ما نیست. در آن زمان مردم آمریکا برای اینکه نمیرند در صفهای طولانی برای گرفتن یک کاسه سوپ می‌ایستادند. بیشتر مردم ایران اطلاعاتی در مورد این واقعه ندارند.
کارگردان مستند «گاو خشمگین» اضافه کرد: بعد از انجام مطالعات تصمیم گرفتیم که فیلمی بدون تاریخ مصرف در مورد جنبش وال استریت و جنبش 99 درصدی بسازیم. اگر می‌خواستیم فقط در مورد جنبش وال استریت فیلم بسازیم آن‌وقت فیلم ما دارای تاریخ مصرف می‌شد. به همین دلیل در «گاو خشمگین» به بررسی تاریخی اقتصاد آمریکا پرداختیم. ما در این فیلم دهه دهه به عقب می‌رویم و اقتصاد را بررسی می‌کنیم. هرکس این فیلم را می‌بیند نتیجه می‌گیرد که هروقت آمریکا با رکود اقتصادی مواجه می‌شود در جنگی درگیر می‌شود تا از رکود جلوگیری کند. ما در آغاز با چنین نگاهی تحقیقات را شروع نکردیم اما وقتی تحقیقات کامل شد دیدیم این موضوع بارها در تاریخ آمریکا رخ داده است.
وی در خصوص منابعی که برای تولید مستند «گاو خشمگین» استفاده شده است، گفت: برای تولید این کار مقالات انگلیسی را ترجمه کردیم. از دو فیلم خارجی که درباره این موضوع ساخته شده بود هم استفاده کردیم. درباره مسائل خارجی فیلم‌های آرشیوی با کیفیت خوب وجود دارد که می‌توان از اینترنت دانلود کرد البته به‌دلیل حق کپی رایت دیگر امکان پخش جهانی برای مستندهایی که از این فیلم‌ها استفاده می‌کنند وجود ندارد. فیلم ما نسخه انگلیسی نیز دارد ولی به‌دلیل حق کپی رایت نتوانستیم آن را در پرس تی‌وی پخش کنیم. چون هزینه خرید راش بسیار بالاست، در آغاز تصمیم گرفتیم که از فیلم‌های آرشیوی استفاده کنیم.
نقویان با تأکید بر اینکه بارها در تاریخ آمریکا اتفاق افتاده است که در زمان رکود اقتصادی یک کشور ضد آمریکا اقدامی انجام دهد، گفت: آمریکا با کشور مذکور وارد جنگ شده است و پس از مدتی دولت آمریکا گفته است که ورود به این جنگ اشتباه بود. یکی از بزرگ‌ترین اتفاقاتی که جلوی چشم ما نیز هست، حادثه یازده سپتامبر است. شاید عقل جمعی نیز قبول نکند که آمریکا خودش دو ساختمان را این‌گونه تخریب کند تا وارد جنگ شود. این موضوع برای خود ما نیز که اهل تحقیقات هستیم یک تحلیل تند و تیز محسوب می‌شد اما وقتی تاریخ آمریکا را بررسی کردیم، فهمیدیم که این اتفاق بارها در طول تاریخ افتاده است.
وی افزود: جنگ ویتنام که طولانی‌ترین جنگ آمریکا است نیز با بهانه حمله به یک نفتکش آمریکایی در خلیج تونکین آغاز شد. مک نامارا بعد از این جنگ می‌گوید که ورود به جنگ ویتنام اشتباه بوده است. فیلم «جنگ در مه» که محصولی آمریکایی است و برنده اسکار شده است این اعترافات را به تصویر کشیده است.
این مستندساز با انتقاد از عدم حمایت صدا و سیما برای ساخت مستندهایی مانند «گاو خشمگین» گفت: ما در دفترمان خارج از برنامه‌هایی که برای ساخت تصویب می‌کنیم، موضوعاتی را که به نظرمان جالب می‌آید ولی سازمان‌های مختلف حمایتی از ساخت آنها نمی‌کنند در دفتر یادداشت می‌کنیم. «گاو خشمگین» نیز از این‌گونه موضوعات بود. ما می‌خواستیم ببینیم حرفهایی که پشت آمریکا زده می‌شود درست است یا نه. یکی از کارهای دیگری که می‌خواهیم انجام دهیم درباره رسانه‌ها است. گفته می‌شود که رسانه‌های مهم دنیا در دست افراد معدودی است که افکار عمومی را هدایت می‌کنند. اگر فیلمی از لحاظ علمی به این موضوع بپردازد می‌تواند تأثیرگذاری زیادی داشته باشد.
نقویان در ادامه تصریح کرد: مشکل اساسی ساخته نشدن مستندهایی درباره آمریکا، مدیران فرهنگی و مستندسازان ما هستند. برخی مستندسازان با خودشان تعارف دارند. ما می‌بینیم که فیلمی به‌نام «آرگو» ساخته می‌شود ولی فیلم‌سازان ما هیچ‌کدام قصد جدی برای ساخت فیلمی در مورد تسخیر سفارت آمریکا ندارند. فیلم «آرگو» ساخته می‌شود و آمریکایی‌ها به آن اسکار می‌دهند و همه‌جا آن را معرفی می‌کنند. شاید فیلم‌سازان بعد از دیدن این فیلم خجالت‌ها را کنار بگذارند و در این مورد فیلم بسازند. مک فارلین یکی دیگر از موضوعات جذابی است که می‌تواند سوژه فیلم‌سازان قرار گیرد و فیلمی با اکران جهانی در موردش ساخته شود.
وی در مورد دلیل عدم پیگیری موضوعاتی در مورد آمریکا توسط مستندسازان گفت: به‌دلیل تهاجم رسانه‌ای غرب به ما فیلم‌سازان سراغ سوژه‌های جذابی که در مورد آمریکا است، نمی‌روند. هرکس در این حوزه‌ها وارد شود به او انگ حکومتی بودن می‌زنند و از جمع هنرمندی و روشنفکری طرد می‌شود. البته مدیران دولتی نیز مقصر هستند. مدیری که برای سالهای بعد برنامه ریزی می‌کند باید ریز شود و به فیلم‌سازان سفارش دهد. این اتفاق از سوی تصمیم‌سازان روی نمی‌دهد. یک ماه مانده به 13 آبان می‌گویند باید یک فیلم در مورد تسخیر لانه جاسوسی بسازیم. من برای ساخت مستند «گاو خشمگین» دو سال زمان گذاشتم.
کارگردان مستند «زخم تازه» با تأکید بر اینکه سینمای مستند ایران می‌تواند با دنیا رقابت کند، خاطرنشان کرد: این درحالی است که سینمای داستانی ما به‌دلیل محدودیت‌های تکنولوژیک نمی‌تواند با سینمای جهان رقابت کند. البته مستندهای ما اکران ندارند تا فیلم‌ها دیده شود. تاکنون مستندهای خوب زیادی ساخته شده ولی هیچ‌کدام دیده نشده است. مستندهای سیاسی و ضداستکباری در فضای مستندسازی کشور به این دلیل محدود هستند که ما اقدام به آموزش نیروی انسانی در این زمینه نکرده‌ایم. فیلم‌سازان اکنون در حال تنفس در فضای فرهنگی خودشان هستند و بر اساس آن فضا اقدام به تولید فیلم خوب می‌کنند، ما نمی‌توانیم به آنها خرده بگیریم.
نقویان در ادامه گفت: در دهه هفتاد خانواده‌های مذهبی اجازه نمی‌دادند که فرزندانشان در رشته‌های سینما تحصیل کنند. سینما رفتن و فیلم دیدن برای ما ممنوع بود. به همین دلیل در حال حاضر فیلم‌سازهای زیادی نیستند که بتوانند از این دست آثاری که ما در نظر داریم بسازند. انقلاب فرهنگی در کشور ما به‌آهستگی پیش می‌رود. باید با برنامه ریزی به این روند سرعت ببخشیم. شهید آوینی در اواخر دهه 60 می‌گفتند: اگر ما فیلم‌ساز مؤمن و انقلابی تربیت نکنیم، مجبور هستیم با جریان غالب سینما همراه شویم. ما باید نیروهای متعهد و متخصص آموزش دهیم.
وی در خصوص آینده سینما و احتمال به وجود آمدن جریان قوی سینمای انقلاب، گفت: بعد از سال 88 عزمی برای آموزش نیروی انسانی در عرصه سینما به وجود آمد که می‌تواند منجر به تحولاتی در عرصه سینما شود. فضای خانواده‌های مذهبی نیز تغییر کرده است و محدودیت‌هایی که پیش از این برای فرزندان مذهبی وجود داشت اکنون وجود ندارد.
این مستندساز افزود: اگر استعدادی در جریان مقابل ما پدیدار شود با کار رسانه‌ای او را بزرگ می‌کنند اما ما با استعدادهای جبهه خود به‌گونه دیگری برخورد می‌کنیم. ما استعدادهای خود را با حسادت‌هایی که انجام می‌دهیم طرد می‌کنیم. ما باید برای محصولات خود تبلیغات رسانه‌ای انجام دهیم. چندوقت پیش یکی از مدیران صدا و سیما به من گفت که باید یک جوابیه برای فیلم «خط و نشان رهبری» تولید کنیم. من به او گفتم «گاو خشمگین» هم یک پاسخ به این فیلم است. آنها با ساخت آن فیلم یک حمله علیه ما انجام داده‌اند. ما که نباید حتماً یک جوابیه برای آن فیلم تولید کنیم تا بگوییم به آن حمله جواب دادیم. ما هم باید در بقیه موضوعات به آنها حمله کنیم و فیلم بسازیم. مدیران ما وقتی می‌بینند «من و تو» یک فیلم در مورد رضاشاه پخش کرده است، تصمیم می‌گیرند فیلمی بسازند که بدی‌های رضاشاه را نشان دهد. ما منتظر می‌مانیم تا آنها حمله کنند و بعد ما پاسخ دهیم.
وی در پایان گفت: سالها است که من می‌خواهم یک فیلم در مورد ملکه انگلستان بسازم که این فیلم می‌تواند جوابیه خوبی به فیلمی باشد که در مورد رضاشاه ساخته‌اند. انگلیس یکی از سه کشوری است که قانون اساسی ندارد و به‌جای آن قانون سلطنتی دارد. اختیارات ملکه در انگلیس خیلی زیاد است. انگلیس مبدأ سلطنت است و ملکه انگلیس اختیاراتش تنها محدود به این کشور نیست. نکات جالب زیادی در مورد ملکه انگلیس وجود دارد که خوب است به فیلم تبدیل شود.
منبع: خبرگزاری بین المللی تسنیم
